GRADINARSKO PROIZVODSTVO

Препис

1 MINISTERSTVO ZA OBRAZOVANIE I NAUKA CENTAR ZA STRU^NO OBRAZOVANIE I OBUKA NASTAVNA PROGRAMA GRADINARSKO PROIZVODSTVO - IZBORNA - IV GODINA ZEMJODELSKO-VETERINARNA STRUKA Tehni~ar za farmersko proizvodstvo Skopje, 2008 godina

2 1. IDENTIFIKACIONI PODATOCI 1.1. Naziv na nastavniot predmet: GRADINARSKO PROIZVODSTVO 1.2. Obrazoven profil i struka Obrazoven profil: tehni~ar za farmersko proizvodstvo Struka: zemjodelsko - veterinarna 1.3. Diferencijacija na nastavniot predmet Karakteristi~en za obrazovniot profil 1.4. Godina na izu~uvawe na nastavniot predmet ^etvrta 1.5. Broj na ~asovi na nastavniot predmet Broj na ~asovi nedelno: 2 ~asa Broj na ~asovi godi{no: 66 ~asa 1.6. Status na nastavniot predmet Izboren 2

3 2. CELI NA NASTAVNIOT PREDMET Po sovladuvaweto na nastavnata po predmetot gradinarsko proizvodstvo - izborna u~enikot steknuva znaewa i ve{tini i se osposobuva: da go objasnuva proizvodstvoto na rasad i drug posado~en materijal; da go sfa}a zna~eweto na plodoredot vo za{titeni prostori; da gi poznava agrotehni~kite merki pri odgleduvawe na kulturi vo za{titeni prostori; da gi sfa}a prednostite od voveduvawe na novi sorti vo proizvodstvoto; da gi poznava odgleduva~kite merki pri proizvodstvoto na domati, piperki, krastavici i salata vo za{titeni prostori; da gi opredeluva optimalnite rokovi za berba na domati, piperki, krastavici i salata; da gradi pozitiven stav za razvivawe na mal biznis so gradinarsko proizvodstvo. 3. POTREBNI PRETHODNI ZNAEWA Za uspe{no sledewe i sovladuvawe na nastavnite sodr`ini, odnosno za postignuvawe na postavenite celi po predmetot gradinarsko proizvodstvo - izborna potrebno e u~enikot da poseduva prethodni znaewa od nastavnite predmeti: osnovi na zemjodelie so veterinarstvo od I godina; biologija, hemija, pedologija, agrohemija i zemjodelska tehnika od II godina i gradinarsko proizvodstvo, gradinarsko proizvodstvo - izborna i poledelsko proizvodstvo od III godina. 3

4 4. OBRAZOVEN PROCES 4.1. Struktuirawe na sodrìnite za u~ewe Tematski celini 1. PROIZVODSTVO NA RASAD Br. na ~asovi Konkretni celi 18 U~enikot: da gi razlikuva tipovite na za{titeni objekti za proizvodstvo na rasad; da objasnuva podgotovka na za{titeni prostori za proizvodstvo na rasad; da gi poznava tehnikite za podgotovka na supstrat i repromaterijal; da razlikuva proizvodstvo na rasad od razli~ni gradinarski kulturi; da go objasnuva na~inot na seewe na semeto za proizvodstvo na rasad; da gi objasnuva merkite za nega vo tekot na proizvodstvoto na rasad; da gi poznava fazite pri proizvodstvoto na rasad; da go klasificira rasadot spored kvalitetot; da gi opredeluva optimalnite rokovi za rasaduvawe na rasad. Didakti~ki nasoki Prezentirawe na pove}e vidovi za{titen prostor i povr{ini; koristewe na {emi, prospekti i crteì; organizirawe poseta na gradinarsko proizvodstvo vo za{titen prostor. Korelacija me u tematskite celini i me u predmetite Gradinarsko proizvodstvo - zadolìtelna Prakti~na 4

5 2. AGROTEHNIKA ZA GRADINARSKO PROIZVODSTVO VO ZA[TITEN PROSTOR 20 - Da razlikuva plitka, dlaboka i povr{inska obrabotka; - da ja sfa}a va`nosta na pretseidbenata obrabotka na po~vata; - da go sfa}a zna~eweto na ubreweto; - da podgotvuva {emi na plodored; - da go definira plodoredot i zdruènoto odgleduvawe; - da gi razlikuva procesite: seidba, sadewe i rasaduvawe; - da gi poznava tehnikite na sadewe; - da go definira ìvotniot ciklus na gradinarskite kulturi; - da gi razlikuva razvojnite fazi na rastenijata; - da gi procenuva uslovite za odgleduvawe na gradinarskite vidovi; - da opredeluva soodvetni merki za za{tita na gradinarskite kulturi; - da gi objasnuva agrotehni~kite merki pri organsko proizvodstvo vo za{titeni prostori; - da go opredeluva optimalnoto vreme za berba na gradinarskite kulturi; - da presmetuva visina na prinosi; - Prezentirawe na tipovite na obrabotka na po~vata; - koristewe na Internet, sveì materijali i herbarizirani i sveì listovi; - organizirawe poseta vo stakleni gradini. Gradinarsko proizvodstvozadolìtelna Prakti~na 5

6 3. ODGLEDUVAWE NA DOMATI VO ZA[TITEN PROSTOR - da ja sfa}a va`nosta na transportot na gradinarskite kulturi Da gi identifikuva specifi~nite merki pri odgleduvawe na domati vo za{titen prostor; - da ja sfa}a va`nosta na vrzuvaweto na rastenijata; - da razlikuva razli~ni sorti domati; - da go razbira poimot filizewe; - da opredeluva vreme za dekaptacija; - da izbira najpovolni merki za nega; - da gi opredeluva normite za ubrewe; - da gi razlikuva sistemite za mul~irawe; - da opredeluva soodveten na~in na navodnuvawe; - da prepoznava karakteristi~ni bolesti i {tetnici pri odgleduvawe na domati; - da opredeluva vreme za berba, podgotovka i proda`ba na plodovi; - da gi poznava i objasnuva metodite za organsko proizvodstvo na domati vo za{titen prostor. - Prezentirawe i objasnuvawe na specifi~nite merki za odgleduvawe na domati vo za{titen prostor; - koristewe na videomaterijali, Internet prezentacii, sliki, crte`i i sl.; - objasnuvawe i sporeduvawe na razlikite vo organskoto proizvodstvo na domati. Gradinarsko proizvodstvozadol`itelna Prakti~na 6

7 4. ODGLEDUVAWE NA PIPERKI VO ZA[TITEN PROSTOR 5. ODGLEDUVAWE NA KRASTAVICI VO ZA[TITEN PROSTOR 8 - Da gi identifikuva specifi~nite merki pri odgleduvawe na piperki vo za{titen prostor; - da razlikuva razli~ni sorti piperki; - da izbira najpovolni merki i tehniki za odgleduvawe na piperki; - da prepoznava karakteristi~ni bolesti i {tetnici pri odgleduvawe na piperki; - da opredeluva soodveten na~in na navodnuvawe; - da opredeluva vreme za berba, podgotovka i proda`ba na plodovi; - da gi poznava i objasnuva metodite za organsko proizvodstvo na piperki vo za{titen prostor. 6 - Da gi identifikuva specifi~nite merki pri odgleduvawe na krastavici vo za{titen prostor; - da razlikuva razli~ni sorti krastavici; - da izbira najpovolni merki i tehniki za odgleduvawe; - da prepoznava karakteristi~ni bolesti i {tetnici pri odgleduvawe na krastavici; - da opredeluva optimalno vreme i na~in za berba na krastavici; - Prezentirawe i objasnuvawe na specifi~nite merki za odgleduvawe na piperki vo za{titen prostor; - koristewe na videomaterijali, Internet prezentacii, sliki, crteì i sl; - objasnuvawe i sporeduvawe na razlikite vo organskoto proizvodstvo na piperki. - Prezentirawe i objasnuvawe na specifi~nite merki za odgleduvawe na krastavici vo za{titen prostor; - koristewe na videomaterijali, Internet prezentacii, sliki, crteì i sl; - objasnuvawe i sporeduvawe na Gradinarsko proizvodstvozadolìtelna Prakti~na Gradinarsko proizvodstvozadolìtelna Prakti~na 7

8 6. ODGLEDUVAWE NA SALATA VO ZA[TITEN PROSTOR - da gi objasnuva na~inite na ~uvawe i transport na krastavici; - da gi poznava i objasnuva metodite za organsko proizvodstvo na krastavici vo za{titen prostor. 4 - Da gi identifikuva specifi~nite merki pri odgleduvawe na salata vo za{titen prostor; - da razlikuva razli~ni sorti salata; - da izbira najpovolni merki i tehniki za odgleduvawe na salata; - da opredeluva optimalno vreme i na~in za berba na salata; - da prepoznava karakteristi~ni bolesti i {tetnici pri odgleduvawe na salata; - da gi poznava i objasnuva metodite za organsko proizvodstvo na salata vo za{titeni prostorii. razlikite vo organskoto proizvodstvo na krastavici. - Prezentirawe i objasnuvawe na specifi~nite merki za odgleduvawe na salata vo za{titen prostor; - koristewe na videomaterijali, Internet prezentacii, sliki, crte`i i sl; - objasnuvawe i sporeduvawe na razlikite vo organskoto proizvodstvo na salata. Gradinarsko proizvodstvozadol`itelna Prakti~na 8

9 4.2. Nastavni metodi i aktivnosti na u~ewe Programskite sodrìni po predmetot gradinarsko proizvodstvo - izborna imaat teoretsko - stru~en karakter, no imaat i prakti~no zna~ewe, poradi {to po~esto treba da se realiziraat preku demonstracii i ve`bi na prakti~ni operacii i rabotni zada~i. Taka, pokraj frontalnite predavawa potrebna e po~esta rabota so u~enicite vo grupi, parovi i individualno. Osven toa, treba da se primenuvaat raznovidni nastavni metodi, odnosno postapki: pokaùvawe, objasnuvawe, opi{uvawe, predavawe, diskusija, prakti~na rabota i sl. Preku uspe{nata primena na nastavnite formi i metodi treba da se obezbedi optimalno aktivno u~estvo na u~enicite da: slu{aat, diskutiraat, pribeleùvaat, da go povtoruvaat gradivoto, ve`baat, vr{at neposredni prakti~ni operacii i rabotni zada~i, odnosno da gi primenuvaat steknatite znaewa vo praktikata, da gi otkrivaat prirodnite zakonitosti i da izrabotuvaat doma{ni zada~i. Vo nastavniot proces nastavnikot ja planira, organizira i realizira svojata vospitno-obrazovna rabota, a pritoa preku usni izlagawa, objasnuvawa, demonstrirawa, proveruvawa i ocenuvawa na postigawata na u~enicite, gi ostvaruva celite na ovoj predmet so {to gi pottiknuva u~enicite na kognitivno, psihomotorno i afektivno odnesuvawe Organizacija i realizacija na ta Nastavata po predmetot gradinarsko proizvodstvo - izborna se ostvaruva preku stru~no-teoretski predavawa koi treba da se realiziraat vo u~ilnici i kabineti. Pokraj teoretskite predavawa, po~esto treba da se izveduvaat ve`bi na prakti~ni operacii i rabotni zada~i vo ramkite na u~ili{nite ekonomii, kako i vo soodvetni stopanstva za gradinarsko proizvodstvo vo za{titeni prostori. Pritoa, potrebno e realiziraweto na ta da se ostvaruva i preku blok ~asovi za ve`bi so u~enicite vo grupi, parovi ili individualno Nastavni sredstva i pomagala Vo nastavniot proces treba da se koristat raznovidni nastavni sredstva i pomagala: sliki, crteì, slajdovi, filmovi, Internet materijali, televiziski snimki, zemjodelska tehnika, gradinarski alat, gradinarski proizvodi (vo sveà, su{ena sostojba), gradinarski semiwa, herbariumi, hemiski za{titni sredstva i sl. 9

10 5. OCENUVAWE NA POSTIGAWATA NA U^ENICITE Sledeweto i ocenuvaweto na postigawata na u~enicite treba da se vr{i planski, sistematski i kontinuirano vo tekot na u~ebnata godina. Toa se ostvaruva vo sorabotka so site u~enici preku raznovidni formi i postapki: usni proverki, pismeni zada~i, testovi, proverki na doma{ni zada~i, ocenuvawe na prakti~nite sposobnosti na u~enicite pri vr{ewe na ve`bite, prakti~nite operacii, rabotnite zada~i i sl. Vo tekot na u~ebnata godina znaewata na u~enicite se ocenuvaat najmalku so dve ocenki vo tekot na polugodieto, a se utvrduvaat i polugodi{ni i godi{ni ocenki. Dokolku u~enikot ne postigne rezultati vo realiziraweto na konkretnite celi na ta, se postapuva soglasno zakonskata regulativa za sredno obrazovanie. 6. KADROVSKI I MATERIJALNI PREDUSLOVI ZA REALIZACIJA NA NASTAVNATA PROGRAMA 6.1. Osnovni karakteristiki na nastavnicite Nastavnikot po ovoj nastaven predmet treba da poseduva li~ni, profesionalni i pedago{ki karakteristiki, da e psihofizi~ki zdrav, da e komunikativen i otvoren za sorabotka, da poseduva visoki eti~ki vrednosti, da go primenuva literaturniot jazik i pismoto na koi se izveduva ta, da steknal soodvetno stru~no obrazovanie, so i bez rabotno iskustvo, da ja saka nastavni~kata profesija, da e dobar organizator, kreativen i sposoben za inovacii vo nastavnata tehnologija i postojano da se samoobrazuva vo strukata i vo pedago{kata oblast Standard za nastaven kadar Nastavnata po gradinarsko proizvodstvo - izborna ja realiziraat nastavnici so zavr{eni studii po: - zemjodelstvo (gradinarsko - cve}arska, poledelska ili op{ta nasoka). Nastavnicite treba da imaat pedago{ko-psiholo{ka i metodska podgotovka i polo`en stru~en ispit, soglasno so Zakonot za sredno obrazovanie. 10

11 6.3. Standard za prostor Soodvetno na karakterot na programskite sodrìni i celite {to treba da se postignat so ta po ovoj predmet, toj treba da se realizira vo u~ilnica, kabinet i laboratorija, vo u~ili{na ekonomija i nejzinite pridru`ni objekti, kako i vo soodvetni prostorii vo zemjodelskite stopanstva i instituti. Nastavniot prostor treba da bide opremen soodvetno normativot za nastaven prostor i oprema za zemjodelsko-veterinarnata struka. 7. DATUM NA IZRABOTKA I NOSITELI NA IZRABOTKATA NA NASTAVNATA PROGRAMA 7.1. Datum na izrabotka: mart 2008 godina Sostav na rabotnata grupa 1. Branko Aleksovski, rakovoditel, Centar za stru~no obrazovanie i obuka - Skopje 2. d-r \or i Martinovski, profesor, Fakultet za zemjodelski nauki i hrana - Skopje 3. Sa{o Stefanovski, nastavnik vo SSOU Kiro Burnaz - Kumanovo 4. Dragan Petru{evi} Oranèrii - Kumanovo 8. POÊTOK NA PRIMENA NA NASTAVNATA PROGRAMA Datum na zapo~nuvawe: godina 9. ODOBRUVAWE NA NASTAVNATA PROGRAMA Nastavnata po gradinarsko proizvodstvo - izborna ja odobri ministerot za obrazovanie i nauka so re{enie broj /10 od godina. 11